In de perfecte machine van het menselijk lichaam, wordt de functie van het cardiovasculaire stelsel door het hart vervuld die het bloed dat door de longen van zuurstof wordt voorzien, in de slagaderen pompt.
Op hun beurt transporteren de aderen het zuurstofarm bloed van de perifere gebieden naar het hart.
De haarvaten daarentegen, de kleinste van ons organisme, bevinden zich tussen het uiteinde van een slagader en het begin van een ader, die een dicht netwerk vormen die de microcirculatie vormt met de functie om de binnenkant van de cellen te doen doordringen van het zuurstof en de nodige stoffen voor diens levensonderhoud.
In de onderste ledematen kunnen de aderen die zich aan de oppervlakte (oppervlakkige of suprafasciale aderen) of in de diepte (diepe, subfasciale aderen, in de interstitiële ruimte van de spieren) bevinden.
De komvormige kleppen, of aderkleppen bevinden zich in de wand van het veneuze systeem om de terugkeer van het bloed naar het hart waar het nodiger is, te bevorderen, waar de uitstroom van het bloed moeilijker is en om terugstroming te vermijden (veneuze reflux).
Samen met de spieren die verantwoordelijk zijn voor de beweging van de onderste ledematen die deze activeren, voeren ze in werkelijkheid een "pompfunctie" van het veneuze bloed uit.
Afwijkingen in de bloedsomloop
In de loop van de tijd en als gevolg van onjuiste gewoontes, zwangerschappen, erfelijkheid, hormonale problemen kunnen de aderwanden geleidelijk gaan uitzetten, waarbij ze tonus en elasticiteit verliezen. Het systeem van komvormige kleppen wordt hierdoor verzwakt. Het bloed heeft moeite om naar het hart terug te stromen en heeft de neiging te stagneren, vooral in de distale gebieden van de benen (in de eerste plaats de enkels, daarna de kuiten).
Teleangiëctasieën
Dit zijn kleine rode of blauwachtige aderen die aan de opervlakte van de huid verschijnen. Ze worden doorgaans "haarvaten" genoemd. Wanneer deze zich verwijden worden ze duidelijk zichtbaar en vormen ze onesthetische netpatronen. In de meeste gevallen onstaan ze zonder duidelijke oorzaken, ook zonder problemen van de bloedsomloop. Het ontstaan ervan kan worden begunstigd door erfelijke aanleg, zwangerschap, de "pil", letsels of te heftige massages.
Spataderen
Hier is sprake van aderverwijdingen die met de tijd kronkelig kunnen worden. De meest voorkomende (tronculaire spataderen) vormen zich ten hoogte van de grote stamader en van diens collaterale aderen. Er kan zich ook een perifeer netwerk van aderen (reticulaire aderen) aan de oppervlakte van de achterkant van dijen en benen vormen. De reticulaire spataderen worden heel vaak alleen als een esthetisch probleem gezien, maar kunnen leiden tot waarachtige stoornissen zoals tronculaire spataderen. Spataderen, in de beginfase, geven een zwaar gevoel bij de benen en enkels en een gevoel van vermoeidheid en spanning. Daarna verschijnen zwellingen aan benen (oedemen) met nachtkramp. Er kan ook hypodermitis met ontsteking van het onderhuidse weefsel ontstaan. Indien de veneuze insufficiëntie niet wordt behandeld, kan deze chronisch worden met zweringen.
De veneuze trombose
Dit is de aanwezigheid van een stolsel in de aderen, vaak veroorzaakt door een langzamere bloedstroming. De trombose kan de diepe aderen raken met het risico van een longembolie. Als het bloedstolsel zich in een oppervlakkige ader vormt (vaak een spatader), wordt de huid rood en warm, de ader doet pijn, is hard, onelastisch. In dit geval is er doorgaans geen risico voor longembolie. De oorzaken van de diepe veneuze trombose kunnen variëren: van bloedziektes, tot trauma's, tot langdurige bedlegerigheid.
De ulcus
Dit is een letsel van de huid. Het is niet erg pijnlijk als het niet geïnfecteerd is, maar heeft frequente medicatie nodig, over het algemeen tweewekelijks. De spataderzweren verschijnen over het algemeen aan de binnenkant van de enkel en zijn het gevolg van een wijziging in de veneuze circulatie, soms gepaard gaande met arteriële insufficiëntie (gemengde ulcus). De meest afdoende behandeling is het chirurgische ingrijpen bij de stamaderen, indien aangewezen, in combinatie met medicijnen, fysiotherapie en elastische compressie.
VERKLARENDE WOORDENLIJST van de bloedcirculatie
- SLAGADER : bloedvat dat het bloed van het hart naar de organen brengt.
- ADER: bloedvat dat het bloed van het perifere gebied van het lichaam naar het hart brengt. Het is voorzien van komvormige kleppen die ervoor zorgen dat het bloed niet terug kan vloeien.
- DIEPE ADER: ader die in de spieren ligt.
- OPPERVLAKKIGE ADER: ader die in het onderhuidse vetweefsel ligt.
- SPATADER: permanente verwijding van een ader waarin het bloed in de omgekeerde richting vloeit, van de lies naar de voet, met regressieve beschadiging van de aderwanden.
- TRONCULAIRE SPATADER: heeft betrekking op de stam waartoe de ader behoort van waaruit deze zich ontwikkelt.
- VARICECTOMIE: het chirurgisch verwijderen van een spatader.
